Geçmişten günümüze insanların yaşamında önemli bir yere sahip olan deri kumaş türü birçok sektörde hammadde olarak kullanılmaktadır. Özellikle hakiki deri dayanıklı olması sebebiyle kullanıcıların ve üreticilerin başlıca tercih ettiği ham madde olarak bilinmektedir. Büyük ve küçükbaş hayvanlardan doğal olarak elde edilen ham deri çeşitli işlemlerden geçerek kullanımına sunulmaktadır. Bu kumaş türü tek bir şekilde değil farklı alt türlere ayrılarak kullanıcıların tercihine sunulmaktadır. Başlıca deri çeşitleri şu şekilde sıralanmaktadır:
- Yağlı deri: Kışlık ayakkabı türünde tercih edilen bu deri çeşidinin yapısı mat ve su geçirmezlik özelliği yüksek olmaktadır. Ham derinin yüzeyinin anilin boya ile boyanması ile oluşmaktadır.
- Vidala deri: Ağır, orta ve hafif sığır, dana derilerinin krom tuzları ile sepilenmesinden elde edilen deri sırça tarafından finisaj görerek türlü renklerde üretilmektedir. Yumuşak tutumlu deri olan vidala özellikle kışlık ayakkabılarda, askeri botlarda, fantezi terliklerin büyük bölümünde kullanılmaktadır.
- Rugan deri: Dana, sığır, keçi, oğlak ve koyun gibi hayvanların ham derilerinin doğal veya sentetik tabaklayıcı maddeler yardımıyla tabaklanması sonucu elde edilmektedir. Tabaklama işleminden sonra farklı renklerde sırçadan boyanmış, sentetik ve farklı özellikteki laklarla finisaj yapılarak parlak görünüm elde edilen yumuşak deri çeşididir.
- Glase deri: Krom tuz ile tabaklanan yüzeyine pürüzsüz ve parlak bitim işlemi uygulanmış oğlak veya keçi derisinden elde edilmiş yüzlük deriye verilen isim olmaktadır.
- Süet deri: Derideki yüzeyden en uzak kısım olarak bilinen süet deri yumuşak ve kadife dokuya sahip olmaktadır.
- Nubuk deri: Cilt yüzeyinden hafif zımparalanmış cilt yüzeyi düzgün deriye verilen isim olmaktadır.
- Nappa deri: Yumuşak ve pürüzsüz yapıya sahip olan inek ve kuzudan elde edilen deri çeşidi olmaktadır.
- Vejetal deri: Dana ve sığır derisinin bitkisel yöntemlerle işlenmesi sonucu elde edilen deri çeşidi lmaktadır.
- Florantik deri: Derinin sırça kısmının zımpara işlemi sonrası boyayla kapatılması sonucu elde edilen florantik deri iki renkli kullanılabilme özelliği taşımaktadır. Çok parlak finisaja sahip olan derinin fırça ile üzerinden geçilmesi sonucu dalgalı bir görünüm kazandırılmaktadır.
- Astarlık deri: Yumuşak, ince ve elastik derinin keçiden elde edilen türüne astarlık ya da glase deri adı verilmektedir.
- Suni deri: Gördüğü işlemler sebebiyle gerçek deriye benzetilen suni deri PVC ve poliüretan adı verilen kimyasal maddelerden üretilmektedir.
Deri Nedir?
Deri birçok sektörde kullanılan ve oldukça popüler olan kumaş türleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bu durum kafalarda deri nedir? sorusunun oluşmasına ve cevap aranmasına neden olmuştur. Deri hayvanların vücutlarını kaplayan en üst katman olarak bilinmektedir. Kas ve organların korunmasını sağlayan, çeşitli doku tabakalarından oluşan ve örtü görevi üstlenen organ olmaktadır.
Deri Tabaklama Yöntemleri
Ham deri ürününün kullanıma uygun hale getirilmesi için derinin olumsuz özelliklerinin giderilmesi işlemine tabaklama denilmektedir. Tabaklama işlemi iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlardan birincisi bitkisel tabaklama yöntemi, ikincisi ise madensel sepileme olarak bilinen tabaklama türü olmaktadır.
Bitkisel tabaklama: Tamamen bitkisel ürünler ile terbiye edilen deri doğal bir süreç ile hazırlanmaktadır.
Madensel tabaklama: Krom bileşikleri ile derinin işlenmesi sonucu yapılan deri tabaklama yöntemi olarak bilinmektedir.
Finisaj yöntemi ise derinin yüzeyine ve dokusuna istenilen şekillerin ve tonların verilmesi için uygulanan yöntem olmaktadır.
Derinin Genel Özellikleri Nelerdir?
Birçok alanda tercih edilen kumaş türü olan derinin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilmektedir.
- Yumuşak bir yapı mevcuttur.
- Dayanıklıdır ve kolayca deforme olmaz.
- Doğal bir yapıya sahip olan derinin yapısı gereği yüzeyinde delikler mevcuttur. Bu delikler hava ve su sirkülasyonunun oluşmasına olanak sağlar.
- Deri nefes alan bir dokuya sahiptir. Bu özelliği sayesinde nem oluşumunu engellenmektedir.
- Oldukça esnek bir dokuya sahip olan deri bu özelliği sayesinde üretilen ürünlerin çok daha kullanışlı olmasını sağlamaktadır.
Hakiki Derinin Faydaları Nelerdir?
Gerçek derinin kullanıcılara sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilmektedir.
- Nefes alan dokuya sahip olması sayesinde yazın serin, kışın sıcak tutmaktadır.
- Çabuk yırtılma veya deforme olma gibi riskler taşımamaktadır.
- Nemi emen bir yapıya sahip olması sebebiyle oluşabilecek koku ve bakteri oluşumunu önlemektedir.
- Doğal yani kimyasal madde içermemesi sebebiyle insan sağlığı için de son derece faydalı olmaktadır.
- Esnek yapısı sayesinde özellikle ayakkabı sektöründe oldukça konforlu kullanım imkanı sunmaktadır.
Deri Nasıl Elde Edilir?
Günlük hayatta birçok sektörde kullanımına sıkça rastlanan deri dana, keçi, sığır gibi hayvanların en üst postlarından elde edilmektedir.
Gerçek Deri Nasıl Anlaşılır?
Gerçek deri nasıl anlaşılır, suni deri ve hakiki deri farkı nedir? gibi sorular deri ürünleri kullananların cevap aradığı soruların başında yer almaktadır. Gerçek deriyi suni deriden ayırabilmek için hakiki derinin özelliklerinin bilinmesi gerekmektedir. Gerçek deriyi anlamak için kullanılan en basit yöntemler derinin yapısına ve kokusunu kontrol etmek olmaktadır. Gerçek deri doğal olması sebebiyle kokar ve oldukça esnek bir yapıya sahip olmaktadır. Yüzeyi pürüzlü ve küçük gözenekli olan gerçek deri suni deriden kolaylıkla ayrılabilmektedir.
Türüne Göre Deri Çeşitleri
Deri üretiminin ana malzemesi olan hayvan derisi temin edilen hayvanın türüne göre çeşitlenmektedir. Keçi derisi, dana derisi, kuzu derisi, sığır derisi ve koyun derisi türüne göre deri çeşitleri gruplandırılmasında yer almaktadır.
İşlenmeden Önceki Ham Haline Göre Deri Çeşitleri
Ham deri, deri tabakaları veya katmanları adı verilen katmanlardan oluşmaktadır. Bu farklı katmanlar derinin sağlamlığı ve yapısının değişkenlik göstermesine neden olmaktadır. Deri işlenmeden önceki ham haline göre tüm tanecikli, üst yüzeye yakın tanecikli, yarma ve salpa olarak gruplandırılmaktadır.
Tüm Tanecikli Deri Nedir?
Tüm tanecikli deri günümüzde karşılaşılan en kaliteli ve en pahalı deri çeşidi olmaktadır. Yaşayan bir malzeme olması nedeniyle üzerinde yara izini anımsatan kırışıklıklar bulunmaktadır. Diğer deri tabakalarına oranla daha sert, dayanıklı ve hava gözenekleri daha fazla olan deri türü kullanıldıkça kendine has kararmalar yaşayabilmektedir.
Üst Yüzeye Yakın Tanecikli Deri
Deri çeşitleri içerisinde en kaliteli ikinci deri olarak bilinen üst yüzeye yakın tanecikli deri, tüm tanecikli deri gibi sağlam ve dayanıklı deri çeşidi olmaktadır.
Yarma Deri Nedir?
Hakiki deri çeşitleri içerisinde üçüncü kaliteye sahip olan yarma deri hakiki derinin artık kısmı olarak nitelendiren bölümden elde edilmektedir.
Salpa Deri Nedir?
Salpa deri derinin tercih edilmeyen bölümlerinin poliüretan veya latex kullanılarak birbirine bağlanan deri parçalarının üretim sonrası verildiği isim olmaktadır.
Yüzey İşlemine Göre Deri Çeşitleri
Yüzey işlemleme aşaması deri imalat sürecinin en önemli aşaması olarak bilinmektedir. Derinin kullanıcıya sunulmadan önce geçirdiği son aşama olarak bilinmektedir. Deri renkleri ve yüzey dokusu bu aşamada yapılmaktadır.
Renklendirme Türüne Göre Deri Çeşitleri
Renklendirme türüne göre deri çeşitleri analin deri, semi-anilin deri ve pigmentli deri olarak sınıflandırılmaktadır.
Analin Deri Nedir?
Analin deri derinin en saf ve doğal halinin korunmasını sağlayan işlem sonrasında aldığı deri renklendirme türü olmaktadır. Bir tür boyama yöntemi sonrası oluşan analin deri oldukça saf ve doğal görüntüye sahip olmasını ile bilinmektedir.
Semi-Anilin Deri Nedir?
Boyama solüsyonları içerisine az miktarda pigment ilave edilmesi sonucu semi-anilin yani yarı anilin ismini alan deri çeşidi olmaktadır. Analin deriye nazaran daha uzun ömürlü olan bu deri çeşidi derinin doğalığını ve karakteristik yapısını korumaktadır.
Pigmentli Deri Nedir?
Derinin en üst yüzey kısmının taşlanarak yani temizlenerek üretilmesi sonucu oluşan deri çeşidine pigmentli deri denilmektedir. Temizlenme işlemi sırasında gerçek derinin doğal görünümü ve granülleri kaybolmaktadır. Bu sebeple kaybolan granüller makineler yardımıyla yani suni bir şekilde tekrardan yapılmaktadır.
Yağlı Deri Nedir?
Normal ham deri yüzeyinin analin boyama yöntemi ile boyanarak sonrasında boya yüzeyinin doğal yağlar veya wax ile mühürlenmesi yöntemiyle oluşturulan deri çeşidi olmaktadır.
Yağlı derinin en bilinen çeşidi genellikle aksesuar firmaları tarafından sıkça kullanılan crazy deri olmaktadır. Yağlı deri el ile bükülmeye veya çizilmeye çalışıldığında hızlı bir şekilde renk değişimine uğramaktadır. Sonrasında renk değişimi olan yer parmakla ovalandığında üzerindeki yağ sayesinde tekrar eski rengine kavuşabilmektedir.
Nubuk Deri Nedir?
Nubuk deri, üst yüzeye yakın tanecikli derinin cilt yüzeyinin yani kaliteli kısmının taşlanması sonucu kadifemsi bir yüzeyin elde edilmesiyle oluşmaktadır.
Süet Deri Nedir?
Nubuk derinin aksine derinin en sağlam olduğu en üst katmandan oluşmayan süet deri oluşumunda daha az sağlam ve uygun fiyatlı olan alt katmanlar kullanılmaktadır.
Yüzeye Doku Kazandırma Türüne Göre Deri Çeşitleri
Yüzeye doku kazandırma türüne göre deri çeşitleri yağlı deri, antik deri, nubuk deri ve süet deri olarak sınıflandırılmaktadır.
Vaketa Deri Nedir?
Özellikle inek ve sığır derisinden üretilen vaketa deri postal, hayvan koşumlar gibi ürünlerin üretiminde sıklıkla kullanılan deri çeşidi olmaktadır. Orta ve hafif ağırlığa sahip sığır derilerinin bitkisel tanenler ile tabaklanmasından sonra yağlanarak ve cilt kısmı perdahlanarak üretilen yumuşak tutumlu deri türü olarak da bilinmektedir.
Rugan Deri Nedir?
Çok parlak bir görünüme sahip olan rugan deri dana, sığır, keçi, oğlak, koyun gibi hayvanların ham derilerinin doğal veya suni her tabaklayıcı maddelerle tabaklanması sonucu elde edilen deri çeşitleri arasında yer almaktadır.
Crazy Deri Nedir?
At eyerleri üretiminde oldukça popüler olan crazy deri yağlı deri işlentisi olan bir deri türü olmaktadır. Diğer derilere oranla daha sert bir yapıya sahip olan crazy deri sağlam yapısı sayesinde pek çok alanda tercih edilmektedir.
Suni Deri Nedir?
Sentetik deri nedir, suni deri nedir? gibi sorular deri kullanıcıları tarafından oldukça merak edilen sorular arasında yer almaktadır. Suni deri PVC veya poliüretan maddelerinden üretilmektedir. Kimyasal işlemler sonucu oluşan suni deri gördüğü işlem ve baskılardan dolayı gerçek deriye benzemektedir.
Napa Deri Nedir?
Yumuşak ve pürüzsüz bir yapıya sahip olan napa deri özellikle giyim sektöründe sıklıkla tercih edilmektedir. İnce yapıya sahip olan deri çeşidi kuzu ya da sığır derisinden imal edilmektedir.
Vidala Deri Nedir?
Sırça tarafından finisaj görmüş deri çeşidi birçok renkte üretilen yumuşak tutumlu deriler olmaktadır. Ağır, orta ve hafif sığır, dana ve at derilerinin krom tuzları serpilerek işlenmiş deri çeşididir.